Tworząc zdania, musimy trzymać się pewnych zasad. Każde z nich składa się z różnych elementów i trzeba pamiętać o tym, żeby ustawić je w odpowiedniej kolejności. Za chwilę omówimy szyk zdania w niemieckim, żebyś mógł wypowiadać się poprawnie i swobodnie zarazem. Przypomnimy Ci, czym jest podmiot i jaką pełni funkcję. Podpowiemy też, jak go ustalić i wyjaśnimy, co kryje się pod pojęciem inwersji. Z naszą pomocą gramatyka niemiecka nie będzie Ci sprawiała problemów. 🙂 Chwyć kubek z kawą i bierzmy się do pracy!
Części składowe zdania, czyli po prostu różne słowa, jak również spójniki, różnie wpływają na szyk zdania. Każde zdanie można rozłożyć na różne „cegiełki” i poprzesuwać je na różne pozycje w zdaniu – ale trzeba się przy tym trzymać pewnych zasad.
W języku niemieckim jedną z najważniejszych zasad budowy zdania jest to, że poprawne zdanie składa się z co najmniej jednego podmiotu (osoby lub rzeczy) i jednego czasownika. Co ciekawe, po polsku jest inaczej. Na pewno często sam budujesz zdania bez podmiotu i zamiast: „Ja słucham radia.” mówisz „Słucham radia.” Po niemiecku to niedopuszczalne. Musi być: „Ich höre Radio.”
Podmiotem jest zawsze ta część w zdaniu, która coś robi. Jest to osoba, rzecz, zwierzę itd.
Aby ustalić podmiot, można po prostu zadać pytania “Wer?” “Was?” / “Kto?” “Co?”. To natomiast oznacza, że ta część zdania jest zawsze w Nominativie.
Czasownik opisuje czynność, którą wykonuje podmiot, czyli dana osoba lub rzecz. Czasownik zazwyczaj potrzebuje wsparcia rzeczownika, który uzupełnia jego znaczenie.
Pytanie, które dostarcza nam tutaj informacji o czasowniku, brzmi:
Przedmiot nie jest konieczny do zbudowania zdania. Żeby zbudować (extremalnie ;)) proste zdanie wystarczy Ci podmiot i czasownik. Większość zdań posiada jednak przedmiot, zwany też obiektem, który dopełnia sens zdania o dodatkową osobę lub rzecz. Przedmiot występuje najczęściej w Akkusativie i Dativie, ale również w Genitivie – chociaż to zdarza się dużo rzadziej.
Pytanie, które dostarcza nam tutaj informacji o przedmiocie, zależy od przypadku i jest to najczęściej Akkusativ, Dativ oraz bardzo rzadko Genitiv. Tutaj brzmi ono tak:
W prostych zdaniach (bez spójników), czasownik jest zawsze na drugim miejscu – niezależnie od tego, od jakiego elementu rozpoczyna się zdanie, czy od podmiotu (np. ich, du itd.) czy od jakiegoś innego słowa.
W drugim przykładzie mamy do czynienia z inwersją zdania. Jest to sytuacja, w której normalna kolejność zdania została zmieniona. W wyniku inwersji czasownik (np. hören) pojawia się przed podmiotem (np. ich).
Inwersja ma jedno główne zadanie: podkreślenie jednego wybranego słowa i umieszczenie go na początku zdania. Inwersja jest często stosowana jako środek stylistyczny, mający na celu pisanie w ładniejszy, bardziej elokwentny, umiejętny sposób. Dlatego też jest to temat, który pojawia się pod koniec poziomu podstawowego i otwiera drogę do pisania bardziej zaawansowanych zdań.
Jak już wiesz, w zdaniach złożonych pojawiają się spójniki, które wpływają na szyk zdania. W języku niemieckim mamy trzy różne szyki zdań. To, jakiego szyku musisz użyć w danym zdaniu, zależy właśnie od spójników. Omawialiśmy je już w poprzednich wpisach, ale dla przypomnienia zrobimy krótkie podsumowanie. W języku niemieckim wyróżniamy:
Zerknij na poniższą tabelkę:
W szyku prostym zachowujemy typową kolejność elementów w zdaniu: spójnik + podmiot + odmieniony czasownik + reszta zdania. W szyku przestawnym podmiot i czasownik zamieniają się miejscami: spójnik + odmieniony czasownik + podmiot + reszta zdania. Ostatni szyk, czyli szyk końcowy rozdziela podmiot i czasownik. Podmiot znajduje się na drugim miejscu za spójnikiem, natomiast odmieniony czasownik ląduje na samym końcu zdania.
Nie było tak źle, prawda? Jeśli chodzi o szyk zdania, język niemiecki różni się od polskiego głównie tym, że zdanie bez podmiotu po prostu w nim nie występuje. Bez niego ani rusz. 😉 Oprócz tego do zbudowania wypowiedzi przyda Ci się czasownik, przedmiot, a często również spójnik. Pamiętaj, że będziesz miał do czynienia z szykiem prostym, przestawnym i końcowym.
Praktyka czyni mistrza, dlatego serdecznie zapraszamy Cię na nasz kurs niemieckiego online na poziomie podstawowym. Wrócimy tam do tego zagadnienia, podczas omawiania słownictwa dotyczącego radia i telewizji.
Możesz uczyć się, gdzie chcesz i kiedy chcesz, więc bez trudu połączysz zajęcia z pracą i domowymi obowiązkami. Pokażemy Ci niemiecki dla początkujących od tej praktycznej strony. Nie obawiaj się suchej teorii i niezrozumiałych formułek. Udostępnimy Ci aplikację na smartfona, interaktywne ćwiczenia i ciekawe e-booki. Będzie nam miło, gdy do nas dołączysz. 🙂 Do zobaczenia! Los geht’s!
Servus! Tu Justyna z Niemiec! 👩🏫Chcesz w końcu ruszyć z niemieckim? To mam coś dla Ciebie – 250 najważniejszych fiszek w aplikacji za darmo. Wiem, że najtrudniej jest zacząć i utrzymać motywację. Dlatego chcę Ci pokazać, że nauka niemieckiego może być prosta i przyjemna. Fiszki podzieliłam tematycznie, więc możesz uczyć się krok po kroku, jak Ci wygodnie. Wskakuj na pokład, ucz się, kiedy i gdzie chcesz – wystarczy telefon. Kliknij i odkryj niemiecką supermoc! 🦸🏻♀️
Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na otrzymywanie informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach Szkoły języka niemieckiego Los geht’s! Administratorem Twoich danych osobowych będzie Los geht’s! UG z siedzibą w Heßstr. 61, 80978 Monachium, Niemcy. Twoje dane będą przetwarzane do celów związanych z wysyłką newslettera.
© 2018-2025 Los geht's! UG
Wszelkie prawa zastrzeżone.