Często zdarza się, że prowadząc rozmowę, mamy do przekazania sporo informacji. Zazwyczaj nasze wypowiedzi są wtedy dość długie i aby brzmiały sensownie, tworzymy zdania ze spójnikami. Zdążyliśmy już przedstawić Ci kilka z nich, a dziś dołączą do nich dwa kolejne – weil i dass. To uparte gagatki, które nie podlegają odmianie i zawsze występują w tej samej formie. 😉 Lubią też rządzić, dlatego, gdy występują w zdaniu, ich pozostali towarzysze muszą ustawić się w ściśle określonym porządku. Za chwilę dokładnie wyjaśnimy Ci, kiedy ich używać, jak to robić i o czym pamiętać. Z nami gramatyka niemiecka nie jest problemem, dlatego usiądź wygodnie i zaczynajmy!
Istnieją dwa rodzaje zdań: zdania główne i zdania podrzędne.
Zdania główne mogą występować samodzielnie. Takie zdania już potrafisz budować. Czasownik znajduje się w nich na pierwszym lub na drugim miejscu.
Natomiast zdania podrzędne potrzebują wsparcia. Bez połączenia ze zdaniem głównym, zdanie podrzędne nie miałoby sensu. Jest więc ono zupełnie zależne od zdania głównego. Bardzo ważną częścią takiego zdania jest spójnik, który znajduje się na pierwszej pozycji. Spójnik spaja ze sobą oba zdania.
Spójnik nazywamy po niemiecku Konjunktion lub Bindewort. Spójniki mają za zadanie spajać, łączyć ze sobą wyrazy, grupy wyrazów, a nawet elementy zdania. Jest on takim spoiwem czy też klejem w wyrażeniach, w których przekazujemy więcej informacji.
Spójniki zawsze pozostają w niezmienionej formie. Oznacza to, że nie odmieniamy ich przez przypadki, liczby czy też przez rodzaje. Przykładami spójników są: aber, trotzdem i dass.
Jak już wiesz, spójniki mają za zadanie łączyć elementy zdania. Pomagają nam one określić, jaki sens tworzy się po połączeniu ze sobą dwóch części zdania. Spójniki wskazują na charakter tego związku znaczeniowego np. na związek oparty na czasie czy też powodzie.
Czasownik czasem jest na końcu zdania, a czasem na drugim miejscu. Od czego to zależy? O tym właśnie decyduje spójnik. Spójnik nie tylko łączy dwie części zdania w sensowne zdanie, ale ma też wpływ na szyk zdania, czyli to, w jakiej kolejności ustawione są poszczególne wyrazy.
W zależności od tego, jak spójnik wpływa na szyk zdania, możemy wyodrębnić 3 różne szyki zdań: szyk prosty, przestawny i końcowy.
Dziś poznasz cztery spójniki podrzędne: dass, weil, ob, wenn (że, ponieważ, czy, jeśli/gdy). Spójniki te łączą ze sobą zdanie główne i podrzędne w jedno zdanie oraz oddzielają je przecinkiem. Wprowadzają one również szyk końcowy, w którym czasownik po spójniku ląduje na sam koniec zdania.
W zdaniach z „dass” odpowiadamy na pytania “Was?” i „Warum?” („Co?” i „Dlaczego?). Zdanie podrzędne z „dass” doprecyzowuje szczegółowo zdanie główne i uzupełnia je o dodatkowe informacje.
Zdania podrzędne z „dass” nie mogą być połączone z każdym zdaniem głównym. Tylko niektóre wyrażenia dopuszczają konstrukcję z „dass”. Wtedy warto wziąć dane zdanie na logikę i sprawdzić, czy po polsku jest tak samo – czy w ogóle da się zbudować sensowne zdania ze spójnikiem „że” i wyrazić to, co masz na myśli.
Zdanie zawierające spójnik „weil” dostarcza informacji na tematu powodu. Dlatego często odpowiada na pytania: “Warum?”, “Wieso?” lub “Weshalb?” (Dlaczego?, Dlaczego?, Dlaczego? ;))
Spójnik „wenn” pojawia się w zdaniach warunkowych, czyli takich, które wyrażają pewien warunek. Warunek jest opisany w zdaniu podrzędnym, natomiast konsekwencja w zdaniu głównym:
Ich komme, wenn du wieder im Büro bist. – Przyjdę, kiedy znowu będziesz w biurze.
Zdania ze spójnikiem „ob” używamy do tworzenia zdań odpowiadających na pytanie „tak” albo „nie”. Spójnik „ob” zawsze musi łączyć ze sobą zdanie główne i podrzędne. Nie może on występować samodzielnie tylko w zdaniu podrzędnym, bo nie miałoby to sensu.
Czasowniki rozdzielnie złożone w szyku końcowym również lądują na końcu zdania. Prefiks przykleja się do czasownika i razem z nim wędruje na sam koniec.
W czasie przeszłym Perfekt w szyku końcowym czasownik posiłkowy haben lub sein wędruje na koniec zdania razem z Partizip II. Na samym końcu stoi odmieniony czasownik haben/sein, a tuż przed nim drugi czasownik w formie Partizip II.
Podobnie jest z czasownikami modalnymi. Odmieniony czasownik modalny stoi na samym końcu zdania, a tuż przed nim umieszczamy drugi czasownik w bezokoliczniku (w formie podstawowej).
Dobra robota! Wiesz już, w jaki sposób tworzyć zdania z weil i dass. Pamiętasz też, że zawsze wprowadzają one szyk końcowy, w którym czasownik występujący po spójniku musi znaleźć się na końcu wypowiedzi. Szkoda byłoby na tym poprzestać, prawda? 🙂 Właśnie dlatego zachęcamy Cię do zapisania się na nasz kurs niemieckiego online na poziomie podstawowym. Wrócimy tam do tego tematu przy okazji omawiania słówek dotyczących wyrażania opinii.
Nie musisz inwestować w stos podręczników z księgarni. Przygotowaliśmy dla Ciebie autorskie materiały, w których znalazło się wyłącznie to, czego rzeczywiście potrzebujesz, by swobodnie porozumiewać się w obcym języku. Zapomnij o niezrozumiałych formułkach i suchej teorii. Niemiecki dla początkujących, którego uczymy, jest autentyczny i przyda Ci się w codziennym życiu. To jak, widzimy się na zajęciach? 🙂 Los geht’s!
Masz ochotę na cotygodniową kawę z niemieckim? 🙂 Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj 10 fiszek tygodniowo – zupełnie za darmo! Zamiast przeglądać Instagrama czy Facebooka, włącz aplikację i ucz się słówek. W dowolnym miejscu i czasie. Czeka na Ciebie aż 450 fiszek, inspirujące teksty i wskazówki, które zmotywują Cię do pracy.
Brzmi jak coś dla Ciebie? To dołącz do nas. 😉 Wypełnij formularz, sprawdź swoją skrzynkę (w tym spam) i potwierdź zapis. Do usłyszenia w mejlach! Los geht’s!
Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na otrzymywanie informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach Szkoły języka niemieckiego Los geht’s! Administratorem Twoich danych osobowych będzie Los geht’s! UG z siedzibą w Heßstr. 61, 80978 Monachium, Niemcy. Twoje dane będą przetwarzane do celów związanych z wysyłką newslettera.
© 2018-2024 Los geht's! UG
Wszelkie prawa zastrzeżone.