Czas przeszły Präteritum

Czas przeszły Präteritum – dowiedz się, jak go opanować!

Kontynuujemy naszą podróż przez zawiłości niemieckiej gramatyki. Cieszymy się, że wciąż nam towarzyszysz! Zadbamy o to, byś się nie nudził i w przystępny sposób przedstawimy niemiecki czas przeszły Präteritum. Warto zapoznać się z tym gagatkiem, bo przyda Ci się zarówno w mowie, jak i w piśmie. Podpowiemy Ci, jak wyglądają jego związki z czasownikami, w jaki sposób budować zdania z jego użyciem i kiedy po niego sięgać. Już teraz uchylimy rąbka tajemnicy – bez tego czasu trudno byłoby Ci opowiedzieć zabawną historię z przeszłości! Z naszą pomocą niemiecki dla początkujących stanie się prostszy, niż mógłbyś przypuszczać. Gotowy? To do dzieła!

Czym jest czas przeszły Präteritum?

Präteritum (zwany również Imperfekt) jest jednym z dwóch czasów niemieckich, których możesz użyć, aby mówić o czymś z przeszłości. O przeszłości można również mówić w czasie przeszłym Perfekt, który poznaliśmy w jednym ze wcześniejszych wpisów. Jak już pewnie wiesz, istnieje pewna różnica w sposobie użycia obu czasów.

Kiedy używasz czasu przeszłego Präteritum, a kiedy czasu przeszłego Perfekt?

W języku mówionym potrzebujesz raczej czasu przeszłego Perfekt. To znaczy, gdy mówisz o rzeczach, które wydarzyły się niedawno. Czasu przeszłego Präteritum używasz głównie podczas pisania, chociaż nie tylko! Zwłaszcza w przypadku bajek, powieści i innych historii z odległej przeszłości używamy czasu przeszłego Präteritum.

Jak tworzysz czas przeszły Präteritum?

Aby utworzyć zdanie w czasie przeszłym Präteritum, potrzebujesz czasownika – oczywiście z odpowiednią końcówką. Końcówka czasownika zależy od tego, czy jest to czasownik regularny czy nieregularny.

Jak wygląda czas przeszły Präteritum z czasownikami regularnymi?

Czas przeszły Präteritum z czasownikami regularnymi tworzysz w następujący sposób:

rdzeń czasownika + t = czas przeszły Präteritum

mach + t = machten

Przykład: Ich machte es damals nicht gerne.

Nie lubiłem tego robić w tamtym czasie. / Nie robiłem tego wtedy chętnie.

Przyjrzyjmy się pełnej odmianie czasownika “machen” w czasie przeszłym Präteritum:

1. Ich machte. – Ja robiłem.
2. Du machtest. – Ty robiłeś.
3. Markus machte. – Markus robił.

    Sonja machte. – Sonja robiła.

    Das Kind machte. – Dziecko robiło.

2. Wir machten. – My robiliśmy.
3. Ihr machtet. – Wy robiliście.

    Sie machten. – Oni robili.

    Sie machten. – Państwo robili.

Wskazówka: Jeżeli rdzeń czasownika kończy się na „t” „d” „m” „n”, przed „t” stawiamy „e” – w przeciwnym razie trudno byłoby wymówić to słowo.

Jak wygląda czas przeszły Präteritum z czasownikami nieregularnymi?

W przypadku czasowników nieregularnych, należy najpierw dowiedzieć się, jak wygląda rdzeń w czasie przeszłym Präteritum. Do tego celu potrzebna jest tabela z odmianą czasowników. Musisz to przećwiczyć i w razie potrzeby nauczyć się na pamięć.

Najczęściej używane czasowniki nieregularne w czasie przeszłym Präteritum

Zauważ, że teraz nie musisz dodawać „t” pomiędzy rdzeniem a końcówką, jak to ma miejsce w przypadku czasowników regularnych. Czasowniki nieregularne w czasie przeszłym dla „ja” i „on/ona/ono” nie mają końcówek, tutaj wystarczy rdzeń czasownika.

gehen: rdzeń czasownika → Präteritum = ging

Czas teraźniejszy Präsens: Ich gehe. – Idę.

Czas przeszły Präteritum: Ich ging. – Szedłem.

1. Ich ging. – Ja szedłem.
2. Du gingst. – Ty szedłeś.
3. Lukas ging. – Lukas szedł.

    Alina ging. – Alina szła.

    Das Kind ging. – Dziecko szło.

1. Wir gingen. – My szliśmy.
2. Ihr gingt. – Wy szliście.
3. Sie gingen. – Oni szli.

    Sie gingen. – Państwo szli.

Czy w ogóle potrzebujesz czasu przeszłego Präteritum?

Wiesz już, że czasu przeszłego Präteritum używamy głównie wtedy, gdy opowiadamy o bardzo dawnych wydarzeniach, które miały miejsce wiele lat temu. Używamy go także, gdy opowiadamy bajki lub piszemy powieści. Przypuszczam, że nie będzie się to zdarzać zbyt często. Czy zatem czas przeszły Präteritum jest w ogóle potrzebny? Odpowiedź brzmi: tak!

Jak to wygląda w życiu codziennym?

Istnieją czasowniki, których w życiu codziennym używamy zawsze lub najczęściej w czasie przeszłym Präteritum zamiast w czasie przeszłym Perfekt. Dzięki temu brzmią one bardziej naturalnie i mniej zawile. Czasowniki te możemy podzielić na trzy grupy.

Grupa 1 – Czasowniki „mieć (haben)” i „być (sein)”

Grupa 2 – Czasowniki modalne – W życiu codziennym tych czasowników używamy zawsze lub przeważnie w czasie przeszłym Präteritum.

Grupa 3 – Kilka wybranych „codziennych” czasowników – Czasowników tych używamy w życiu codziennym bardzo często w czasie przeszłym Präteritum. Czasami także w czasie przeszłym Perfekt. Każdy decyduje sam.

Odmiana „mieć” w czasie przeszłym (czasownik nieregularny)

1. ich hatte – ja miałem
2. du hattest – ty miałeś
3. er hatte – on miał

    sie hatte – ona miała

    es hatte – ono miało

1. wir hatten – my mieliśmy
2. ihr hattet – wy mieliście
3. sie hatten – oni mieli

    Sie hatten – Państwo mieli

Ich hatte das noch nie. – Ja jeszcze nigdy tak nie miałem.

Ein Freund von mir hatte damals ein Buch. – Mój przyjaciel miał wtedy taką książkę.

Er hatte eine Idee. – On miał pomysł.

Odmiana „być” w czasie przeszłym  (czasownik nieregularny)

1. ich war – ja byłem
2. du warst – ty byłeś
3. er war – on był

    sie war – ona była

    es war – ono było

1. wir waren – my byliśmy
2. ihr wart – wy byliście
3. sie waren – oni byli

    Sie waren – Państwo byli   

Es war einmal ein Junge. – Dawno temu żył sobie chłopiec.

Das Buch war eins meiner Lieblingsbücher in meiner Kindheit. – Ta książka była jedną z moich ulubionych, kiedy byłem dzieckiem.

Das war eine tolle Zeit. – To był wspaniały czas.

Czasowniki modalne

Prawie zawsze używamy czasowników modalnych (móc/umieć, chcieć, musieć, mieć powinność, lubić, móc/mieć pozwolenie) w czasie przeszłym Präteritum. Czasowniki te po prostu ładniej brzmią w tym czasie przeszłym.

können (móc, potrafić) → Präteritum: konnten

mögen (lubić) → Präteritum: mochten

wollen (chcieć) → Präteritum: wollten

sollen (mieć powinność) → Präteritum: sollten

dürfen (móc, mieć pozwolenie) → Präteritum: durften

müssen (musieć) → Präteritum: mussten

Früher in der Schule konnte ich oft nur an den Spielplatz denken. – Kiedy byłam w szkole, często jedyne, o czym myślałam, to plac zabaw.

Nur bei meiner Oma durften wir alles machen. – Tylko u babci wolno nam było robić wszystko.

Sie mussten uns immer zu den Hausaufgaben zwingen. – Zawsze musieli nas zmuszać do odrabiania prac domowych.

Ich wollte dich schon vor Jahren besuchen. – Już wiele lat temu chciałem cię odwiedzić.

Unsere Eltern mochten das nicht so. – Nie podobało się to naszym rodzicom.

“Codzienne” czasowniki

W życiu codziennym często używamy tych czasowników w czasie przeszłym Präteritum, ale czasami także w czasie przeszłym Perfekt. Każdy może sam podjąć decyzję.

denken – myśleć

finden – znajdować, uważać

wissen – wiedzieć

kennen – znać

brauchen – potrzebować

meinen – sądzić, uważać

geben (auch: = sein; es gibt) – tutaj: być (es gab: = było)

Wir dachten, so ist es besser. – Uznaliśmy, że tak będzie lepiej.

Ich fand die Sommerferien bei euch immer toll. – Zawsze uwielbiałam wakacje spędzane z wami.

Das wusste ich nicht. – Nie wiedziałem o tym.

Also gab sie ihm ein Spielzeugauto. – Dała mu więc zabawkowy samochód.

Du kanntest noch kein Handy und keinen Computer. – Nie znałeś jeszcze telefonu komórkowego ani komputera.

Jak wyglądają zdania w czasie przeszłym Präteritum?

Tworzenie zdań w czasie przeszłym Präteritum jest bardzo proste. Czasownik w formie odmienionej znajduje się na pozycji 2 – tak jak czasowniki w czasie teraźniejszym.

Ich durfte als Kind alleine draußen spielen.

W dzieciństwie mogłem bawić się samemu na dworze.

Jak wyglądają pytania w czasie przeszłym Präteritum?

Pytania tworzymy tak samo jak w przypadku czasowników w czasie teraźniejszym. Czasownik znajduje się na początku zdania w swojej odmienionej formie, a podmiot stoi na drugim miejscu.

Durftest du als Kind alleine draußen spielen?

Czy w dzieciństwie mogłeś bawić się samemu na dworze?

Czas przeszły Präteritum – co musisz o nim wiedzieć?

Dobra robota! Czas przeszły Präteritum to już Twój dobry znajomy. 🙂 Wiesz, jak wyglądają tworzone w nim zdania oznajmujące i pytające. Potrafisz też odmieniać w nim czasowniki regularne i nieregularne. To świetny początek, dlatego zachęcamy Cię do zapisania się na nasz kurs niemieckiego online. Pogłębisz tam swoją wiedzę, bo będziemy kontynuować ten temat w trakcie zajęć dotyczących dzieciństwa. Szykuje się dobra zabawa. 😉 Nie zostawimy Cię samego ze skomplikowanymi regułkami i niezrozumiałymi pojęciami. To nie w naszym stylu. Wolimy przykłady z życia codziennego i nowoczesne metody edukacji. Dowodem ich skuteczności są liczne pozytywne opinie, które kursanci wystawiają w naszych mediach społecznościowych. Dołącz do grona osób, przed którymi gramatyka niemiecka nie ma żadnych tajemnic. Czekamy właśnie na Ciebie! Los geht’s!