Odmiana czasowników nieregularnych w niemieckim

Odmiana czasowników nieregularnych w niemieckim – jak wygląda w praktyce?

Jakiś czas temu rozmawialiśmy o tym, jak odmieniać czasowniki regularne. Nie bylibyśmy sobą, gdybyśmy na tym poprzestali. 🙂 Dziś przyszła pora zakasać rękawy i przyjrzeć się odmianie czasowników nieregularnych w niemieckim. Znasz już te gagati i wiesz, że nie stosują się do większości reguł. Idą pod prąd, ale spokojnie, na nich też mamy metodę. 😉 Podpowiemy Ci, jak odmieniać czasowniki mocne w czasie teraźniejszym i pokażemy, jak się wtedy zmieniają. Dzięki temu gramatyka niemiecka będzie dla Ciebie dziecinnie prosta. Gotowy? To do dzieła!

Co to jest czasownik?

Czasowniki (die Verben) to jeden z najważniejszych składników języka. Z ich pomocą możemy przekazać ważne informacje. Wyrażają one czynności i stany.

Czasowniki to słowa oznaczające czynności, np. Ich spreche. – (Ja) mówię. Określają też stany, np. Sie ist glücklich. – Ona jest szczęśliwa. Czasowniki dostarczają nam informacji o tym, kto jest odpowiedzialny za jakieś zdarzenie, czy jest to jedna czy więcej osób i kiedy coś się dzieje.

O co chodzi w odmianie czasowników?

Aby poprawnie używać czasowników, musisz nauczyć się niemieckiej odmiany czasowników. Czasowniki zawsze mają formę podstawową, którą nazywamy bezokolicznikiem. W bezokoliczniku czasowniki mają zazwyczaj końcówkę -en. Co prawda rzadko, ale czasami można spotkać się również z końcówką -n. Poza tym musisz wiedzieć, gdzie jest rdzeń czasownika.

Jeśli używasz czasownika w zdaniu to musisz dopasować bezokolicznik do osoby (jednej lub więcej osób) i czasu (teraźniejszego lub przeszłego). W efekcie zmienia się końcówka czasownika i to właśnie nazywamy odmianą czasownika.

Każda podstawowa forma czasownika składa się z rdzenia czasownika i końcówki -en lub -n.

• forma podstawowa (bezokolicznik): fahren
• rdzeń czasownika → fahr

→ Er fährt 40 Minuten zur Arbeit. – On jedzie 40 minut do pracy.

Forma podstawowa „fahren” zmienia się w zdaniu na „Er fährt”. Jest to właśnie odmiana czasownika.

• forma podstawowa (bezokolicznik): fahren
• osoba: er 
• czas: teraźniejszy
• czasownik odmieniony: fährt

Jeśli przypomnisz sobie odmianę czasowników regularnych to na pewno zauważysz, że coś tutaj nie pasuje, prawda? Zaraz do tego wrócimy.

Jakie czasowniki wyróżniamy ze względu na ich odmianę?

W języku niemieckim mamy dwa główne rodzaje czasowników:

• czasowniki regularne – zwane również „słabymi”; czasowniki regularne przestrzegają zasad odmiany.
• czasowniki nieregularne – zwane również „mocnymi”; mają swoje własne formy i nie podlegają żadnym konkretnym regułom.

Co to są czasowniki nieregularne?

To, czy czasownik jest nieregularny, możesz stwierdzić najpóźniej w momencie jego odmiany. Dzieje się tak dlatego, że zmienia się rdzeń czasownika. Oznacza to, że różni się on od swojej formy podstawowej (bezokolicznika) podczas dopasowywania go do osoby i czasu. Jak sama nazwa wskazuje, czasowniki nieregularne nie podlegają żadnym jasnym regułom. Dlatego trzeba się ich uczyć na pamięć – albo najlepiej – przećwiczyć w praktyce.

• fahren → rdzeń czasownika „fahr” → odmieniony czasownik przez osobę i czas: „(er) fährt”

Jak odmieniamy czasowniki nieregularne w czasie teraźniejszym?

Istnieje mała grupa czasowników nieregularnych, które odmieniasz w sposób regularny – ale dotyczy to tylko odmiany w czasie teraźniejszym. Są to n.p. „bekommt” i „kommen”. Ich formy zmieniają się w sposób nieregularny w czasie przeszłym. Dzisiaj jednak będziemy odmieniać czasowniki tylko w czasie teraźniejszym.

• Sie bekommt das Ticket ganz einfach im Internet. – Ona dostaje bilet bez problemu w internecie.
• Du kommst auf verschiedenen Wegen nach Erfurt. – Do Erfurtu możesz dostać się na różne sposoby.

W przypadku czasowników nieregularnych często zmienia się samogłoska w rdzeniu. Dzieje się tak jednak tylko w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej.

e → i

• treffen: Eva trifft sich heute mit Hans. – Eva spotyka się dzisiaj z Hansem.
• geben: Gibt es Tickets nach München? – Są bilety do Monachium?

e → ie

• empfehlen: „Empfiehlst du mir bitte ein gutes Verkehrsmittel in Berlin?” “Ich empfehle dir die Straßenbahn.” – „Czy możesz mi polecić dobry środek komunikacji w Berlinie?” “Polecam tramwaj.”
• lesen: „Liest du Bücher im Zug?” “Ja, ich lese.” – „Czy czytasz książki w pociągu?” “Tak, czytam.”

a → ä

• fahren: „Fährst du mit mir?” “Nein, ich fahre mit meinem Porsche.“ – „Jedziesz ze mną?” “Nie, pojadę moim Porsche.“
• schlafen: „Schläfst du im Zug?” “Nein, ich schlafe nie im Zug.“ – „Śpisz w pociągu?” “Nie, nigdy nie śpię w pociągu.”

au → äu

• laufen: „Warum läufst du so schnell?“ – „Dlaczego biegniesz tak szybko?“

Odmiana czasowników nieregularnych w niemieckim – to łatwiejsze, niż myślisz

Dobra robota! Wiesz już, że podczas odmiany czasowników nieregularnych w niemieckim najczęściej zmienia się samogłoska w rdzeniu. Ma to miejsce w drugiej i trzeciej osobie liczby pojedynczej. Czujesz, że potrzebujesz jeszcze trochę praktyki? Żaden problem. Wystarczy, że zapiszesz się na nasz kurs niemieckiego online na poziomie podstawowym A2. Wrócimy tam do tego zagadnienia podczas omawiania słownictwa poświęconego byciu w drodze.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że najlepsze efekty przynosi nauka, która sprawia przyjemność. Właśnie dlatego stawiamy na miłą atmosferę, konstruktywną krytykę i swobodny charakter zajęć. Jednocześnie możesz liczyć na merytoryczną wiedzę, którą przekażemy Ci w przystępny sposób. Na lekcjach wytłumaczymy gramatyczne zawiłości, podrzucimy nowe słówka w aplikacji na telefon, a Ty pochwalisz się opanowanym materiałem, rozwiązując ćwiczenia. Odkrywaj z nami niemiecki dla początkujących! Los geht’s!