Jakie są Niemki i jak wygląda ich codzienność?

Międzynarodowy Dzień Kobiet

Dlaczego kobiety, również te niemieckie, świętują swój dzień 8 marca, tego dokładnie nie wiemy. Jednak z pewnością walka o prawa kobiet zrodziła się w duchu myśli socjalistycznej – sama data 8 marca została zatwierdzona podczas międzynarodowej socjalistycznej konferencji kobiet. Ten dzień miał być na całym świecie symbolem i mentalnym wsparciem dla kobiet walczących o swoje prawo do głosowania. W Niemczech nasza Niemka  swoje prawo do głosowania ma już od 12 listopada 1918. Co ciekawe, Polki uzyskały to prawo w tym samym roku.

Co Dzień Kobiet ma wspólnego z Dniem Matki

Dzień Kobiet to nie tylko symbol walki naszej Niemki o prawo do uczestniczenia w wyborach, ale również o bezpieczne warunki pracy, godziwą płacę oraz ochronę matki i dziecka. Wraz z przejęciem władzy przez nacjonalistów w styczniu 1933 roku, odebrano kobietom ich świeżo wywalczone prawa. W duchu nacjonalistycznym Niemka miała przede wszystkim za zadanie zajmować się domem i dziećmi. Dlatego też nacjonalistyczna propaganda kładła duży nacisk na obchody Dnia Matki.

Dodatkowy sprzeciw przeciwko Międzynarodowemu Dniu Kobiet budził fakt, że uznawany on był za święto komunistyczne. To dlatego, że jedna z czołowych niemieckich feministek – Clara Zetkin, dzięki której nasza Niemka ma prawo głosu, przyłączyła się do Komunistycznej Partii Niemiec. To wszystko początkowo prowadziło do tego, że Niemki miały do wyboru dwa święta kobiet i świętowały je zależnie od swoich przekonań politycznych. 

Dzień kobiet w NRD i RFN

Również po II Wojnie Światowej, ze względu na powstanie dwóch państw niemieckich – RFN i NRD – obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet wyglądały odmiennie. Jeśli nasza Niemka mieszkała w NRD, to ten dzień należał do niej 8 marca. Nazywano go Dniem Kobiety, czyli “Tag der Frau”, a wszystkie wschodnie Niemki obdarowywano tego dnia kwiatami.

W Niemczech Zachodnich trochę to trwało, nim nasza Niemka zdecydowała się na oficjalne obchody Dnia Kobiet. Swoją dobrą reputację święto to odzyskało na Zachodzie Niemiec dopiero w latach 70-tych. To dlatego, że w RFN nasza Niemka występowała na co dzień przede wszystkim w roli matki zajmującej się domem. Niemieckie społeczeństwo z Zachodu odczuwało ogólną niechęć do socjalizmu i wszystkiego, co związane z NRD.

48% kobiet pracujących w RFN i aż 70 % w NRD

Po zjednoczeniu kraju widoczne stały się różnice dotyczące czynności zawodowej kobiet w Niemczech Zachodnich i Wschodnich. Do początku lat 90-tych tylko 48% Niemek w Niemczech Zachodnich podejmowało się pracy. To niewiele, biorąc pod uwagę fakt, że aż 70% ich wschodnich koleżanek było czynnych zawodowo. Te różnice na przestrzeni lat wynikają z przeciwstawnych światopoglądów w RFN i NRD. Podczas kiedy za miganie się od pracy w NRD groziło nawet więzienie, Niemcy Zachodnie stawiały na konserwatywny model rodziny, w którym to ojciec pracował, a matka opiekowała się dziećmi i domem. 

Zaczęło się to jednak zmieniać w latach 2015-2018, kiedy to kobiety na wschodzie i zachodzie Niemiec zaczęły chętniej podejmować się pracy na pół etatu. Również mentalne nastawienie względem kobiet na rynku pracy zaczęło się zmieniać – w Niemczech Zachodnich zaczęto coraz przychylniej postrzegać życie zawodowe kobiet. W Niemczech Wschodnich, ze względu na naleciałości z ubiegłego systemu socjalistycznego, Niemki częściej postrzegane są jako integralna część rynku pracy.

Dzień Kobiet dniem wolnym w Berlinie

Nasza Niemka, ale i też nasz Niemiec zjednoczony, bez względu na to, czy mieszkają na Wschodzie czy Zachodzie Niemiec, wspólnie obchodzą Dzień Kobiet dopiero od momentu Zjednoczenia Niemiec, czyli od 3 października 1991.

Obecnie nasza Niemka co roku 8 marca organizuje demonstracje i wydarzenia w walce o wyrównanie szans w pracy, walce przeciw przemocy względem kobiet, zmuszania ich do prostytucji czy walce przeciwko handlowi kobietami. Obchody Dnia Kobiet i demonstracje odbywają się oczywiście w całych Niemczech, ale największy wydźwięk mają w Berlinie, gdzie od 2019 jest to dzień wolny od pracy. Znajdziesz go również w naszym kalendarzu na rok 2024, w którym wypisaliśmy święta i dni wolne w Niemczech.

“Girls’ day” w niemieckich szkołach

Mimo tego, że ponad połowa studentów w Niemczech to właśnie kobiety, to wybierają one najczęściej tradycyjnie “damskie” kierunki studiów. Naszą Niemkę znajdziemy najpewniej na fakultecie z językoznawstwa, kulturoznawstwa, socjologii czy na kierunkach nauczycielskich i lekarskich. A to mimo tego, że w szkole średnio miała lepsze oceny z matematyki, chemii czy fizyki niż chłopcy. 

Żeby zainteresować młode Niemki takimi kierunkami studiów jak matematyka, informatyka, kierunki ścisłe czy technika (tzw. kierunki-MINT = Mathematik, Informatik, Naturwissenschaften und Technik), a chłopców dla odmiany wspomnianymi już “typowo kobiecymi” kierunkami, w szkołach organizowane są “Boys’ day” i “Girls’ day”. Szkoły mają tutaj takie fajne hasło: „Komm, mach MINT!” zamiast “Mach mit!” czyli w wolnym tłumaczeniu “Dołącz do nas!”.

Niemieckie kobiety w polityce

Demograficznie większość społeczeństwa, i to nie tylko w Niemczech, to kobiety. Co więcej, nasza Niemka żyje średnio o 4 lata dłużej od Niemca. W dzisiejszych Niemczech kobiety po raz pierwszy tak prężnie reprezentowane są na rynku pracy. W Grundgesetz, czyli Konstytucji Niemiec, równość płci jest zagwarantowana prawnie. Nigdy wcześniej Niemki nie piastowały tak wielu czołowych pozycji w polityce i biznesie. Najlepszym tego przykładem jest pani Angela Merkel, która do roku 2021 przez 16 lat piastowała stanowisko kanclerza Niemiec.

Dziś niemiecki rząd nazywany rządem świateł drogowych (Ampel-Regierung), jest obsadzony w połowie kobietami i w połowie mężczyznami. Co ciekawe, kobiety zostają też szefami ministerstw, które tradycyjnie są postrzegane jako “męskie”. Niemiecką ministrą spraw zagranicznych jest Annalena Baerbock.

Frauenquote – minimum 30% kobiet w firmie

Obecnie pracodawcy są zobowiązani do uwzględnienia tzw. “Frauenquote”, które zakłada, że 30% stanowisk przy obsadzaniu czołowych pozycji powinno być obsadzone przez kobiety. Oprócz tego rząd niemiecki dokłada wszelkich starań, żeby zawody wykonywane przede wszystkim przez kobiety cieszyły się wśród społeczeństwa większym szacunkiem. Do nich należą między innymi zajęcia takie jak przedszkolanka, nauczycielka szkół podstawowych, opiekunka osób starszych czy pielęgniarka.

Niemka zarabia o 20% mniej od Niemca – uwierzysz?

Najdotkliwiej nierówności związane z byciem kobietą nasza Niemka odczuwa na rynku pracy. Tutaj nie wygląda to już tak kolorowo jak w polityce. Niemka często tkwi w pułapce tzw. “gender pay gap”. W skórce telegraficznym jest to różnica w zarobkach między kobietami a mężczyznami. Według wyliczeń Eurostatu w Niemczech wynosi ona niechlubne 21%, podczas gdy w Polsce jest to tylko 8%. Przy wyliczeniach brane są pod uwagę wykształcenie, doświadczenie zawodowe i czas pracy. 

Statystyczny Niemiec zarabia więc aż o ok. 21% procent więcej niż Niemka. I mówimy tutaj oczywiście o porównywalnych stanowiskach, wieku oraz doświadczeniu. Pociesza jednak fakt, że niemiecki rząd dąży do zmniejszenia tej “zarobkowej dziury” do 10% do roku 2030.